خیزش بنیادگرایی اسلامی در آسیای مرکزی

موضوع مورد بررسی این پایان نامه، بنیاد گرایی اسلامی و دلایل شکل گیری و رشد آن در منطقه آسیای مرکزی است. خیزش بنیاد گرایی اسلامی در این منطقه پس از فروپاشی اتحاد شوروی و بویژه پس از حادثه 11 سپتامبر2001 توجه جهان را به خود مشغول داشته است. از این پس ایدئولوژی بنیاد گرایی اسلامی و جنبش های بنیاد گرا به عنصر مهمی در زندگی سیاسی دولتهای آسیای مرکزی تبدیل شد. بسیاری از محققین و پژوهشگران تلاش کرده اند که ریشه های شکل گیری این پدیده را به عناصر و فاکتورهای ساده و منحصر به فردی مانند عوامل اقتصادی یا سیاسی مرتبط سازند. این تحقیق از یک تحلیل چند متغیره جهت توضیح شکل گیری این پدیده بهره گرفته است. به گونه ای که معتقد است بنیاد گرایی اسلامی پیامد و برآیند عوامل و فاکتورهای مختلفی است که در چارچوب این مطالعه پنج مورد از مهمترین و عمومی ترین فاکتورها مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته اند: • عوامل اجتماعی-اقتصادی؛ مانند فقر، بیکاری، نا برابری اقصادی، تبعیض قومی وسایر نارضایتی های برآمده از وضع موجود. • عوامل سیاسی؛ ناکامی ها و نارضایتی برخاسته از فقدان مشارکت سیاسی، رژیم های اقتدارگرا و سرکوبگر و فساد شایع. • عوامل ایدئولوژیکی؛ نفوذ و گسترش برخی تفاسیر و مکاتب فکری از اسلام در منطقه که اصولا رادیکالیسم یا بنیاد گرا خوانده می شوند. • عامل نقش افراد و شخصیت ها؛ تاکید بر نقش بازیگران سیاسی یا مذهبی در شکل گیری بنیادگرایی اسلامی در منطقه مانند: سرمایه گذاران، ایدئولوگ ها، فرماندهان نظامی، رهبران سیاسی و غیره. • عوامل خارجی؛ نظیر نفوذ مبلغین مذهبی در منطقه، کمکهای مالی و فکری سایر کشورها از جنبش های بنیادگرا، احداث مساجد و مدارس مذهبی توسط کشورهایی مانند عربستان، پاکستان، ترکیه ونزدیکی جغرافیایی به افغانستان.